Rất nhiều gia đình sau khi sinh đều có những lo lắng băn khoăn về việc cúng đầy tháng cho bé trai nhà mình. Đây là một nghi lễ rất quan trọng, nếu bạn làm một mâm cúng một cách đầy đủ sẽ giúp cho con bạn khỏe mạnh khi lớn lên và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống sau này. Tuy nhiên, cần chuẩn bị những gì và làm như thế nào cho đúng thì chúng ta cùng đi tìm hiểu một vài điều cần thiết sau.
Nguồn gốc của lễ cúng đầy tháng cho bé trai
Cúng đầy tháng cho bé trai hay bé gái đều là một nét đẹp văn hóa được lưu truyền từ xưa tới nay, là nghi lễ cần thiết như một lời cầu phúc cầu bình an cho bé sau này. Theo quan niệm xưa thì cho rằng mười hai bà Mụ là người có quyền và khả năng quyết định giới tính của bé là trai hay gái, và Đức Ông là người có khả năng bảo vệ cho “ mẹ tròn con vuông”.
Mười hai bà Mụ là những vị thần giúp việc cho Ngọc Hoàng giám sát việc sinh đẻ của phụ nữ. Gồm có:
- Mụ bà Trần Tứ Nương trông coi việc sanh đẻ,
- Mụ bà Vạn Tứ Nương là người trông coi việc thai nghén của bà bầu,
- Mụ bà Lâm Cửu Nương là người coi việc thụ thai để có được đứa bé,
- Mụ bà Lưu Thất Nương là người quyết định hình hài nam hay nữ cho đứa trẻ,
- Mụ bà Lâm Nhất Nương coi việc chăm sóc bào thai lớn,
- Mụ bà Lý Đại Nương coi việc chuyển dạ của mẹ bầu,
- Mụ bà Hứa Đại Nương coi việc khai hoa nở nhụy hay còn gọi là sinh đẻ,
- Mụ bà Cao Tứ Nương coi việc ở cữ của mẹ bầu sau sinh,
- Mụ bà Tăng Ngũ Nương trông coi chăm sóc trẻ sơ sinh,
- Mụ bà Mã Ngũ Nương coi việc bế bồng trẻ,
- Mụ bà Trúc Ngũ Nương coi việc giữ trẻ khi vui chơi ăn ngủ,
- Mụ bà Nguyễn Tam Nương trông coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ của mẹ bầu.
Mỗi người có một công việc quan trọng khác nhau nhằm giám sát và đảm bảo cho quá trình hình thành bé trai được an toàn và hoàn thiện nhất.
2Ý nghĩa của lễ cúng thôi nôi cho bé trai
Cúng đầy tháng cho bé trai chính là nghi lễ thể hiện lời cảm ơn của gia đình đến các vị thần bởi đã giúp che chở cho bé suốt một quãng thời gian rất dài. Tiếp đến, nghi lễ được thực hiện để gia đình có thể cầu an cho bé, mong cho bé có sức khỏe hay ăn chóng lớn và sau này gặp nhiều may mắn.
Với quan niệm của người xưa thì cuộc đời mỗi người sẽ được bắt đầu và tính từ ngày thực hiện nghi lễ và bé bắt đầu được tính tuổi, vào ngày này, cha mẹ sẽ cúng cáo trời đất và tổ tiên chính thức đặt tên cho bé trai. Chính vì vậy nghi lễ cần được chuẩn bị một cách kỹ càng, đầy đủ và thịnh soạn nhất.
3Cách tính ngày cúng thôi nôi cho bé trai
Ngày đứa trẻ sinh ra được gia đình ghi nhớ theo lịch âm và lịch dương như vậy lịch cúng đầy tháng bé trai sẽ được dựa vào đó để tính toán. Theo cách tính của các cụ ngày xưa truyền lại thì là bé gái sẽ tính lùi lại 2 ngày bé trai lùi lại một ngày.
Tuy nhiên, hiện nay các gia đình thường tính theo đúng ngày trùng với ngày sinh tháng sau. Đây là phương pháp để các mẹ có thể dễ dàng tính lịch để nuôi con.
4Cúng thôi nôi cho bé trai
Mâm cúng đầy tháng cho bé trai
Ngoài những đồ thờ giống như thường ngày trên bàn thờ Phật, gia tiên, ông địa… thì lễ vật cúng cho bé trai sẽ bao gồm những thứ sau đây:
- 12 chén chè nhỏ là chè đỗ xanh hay một loại chè nào đó
- 3 tô chè lớn
- 13 đĩa xôi gấc hay xôi đỗ đều được
- 1 con gà luộc có thế đẹp
- Bộ tam sên gồm có thịt heo luộc, trứng luộc, tôm hoặc cua luộc
- Mâm ngũ quả, hoa tươi, nhang, đèn, trà, rượu, nước muối, gạo và 1 bộ hình thế trong đó ghi tên và ngày tháng năm sinh của bé sau khi cúng xong sẽ bị đốt đi để giải hạn cho bé.
- 13 miếng trầu têm phượng, 13 đôi hài và 13 bộ váy áo đẹp và 13 nén vàng. Trong đó đĩa xôi miếng trầu, đôi hài và váy áo nén vàng phải giống nhau, 12 món có kích thước như nhau và 1 bộ phải có kích thước to lớn hơn.
Lễ vật để cúng 12 bà Mụ
- Đồ vàng mã: các đôi hài , nén vàng , váy áo đều cùng màu xanh.
- Trầu cau: trầu têm cánh phượng, 12 miếng trầu với cau bổ tư và 1 miếng to hơn với cau nguyên quả
- Đồ chơi trẻ em được làm bằng nhựa hoặc bằng sành sứ
- Động vật như cua, ốc tôm để sống hoặc hấp chín, các động vật này đều có 12 con kích thước bằng nhau và có 1 con to hơn cả.
- Phẩm oản: bao gồm 12 phần đều nhau và 1 phần lớn hơn
- Lễ mặn gồm có xôi, gà luộc, cơm canh và món mặn thường có trong các mâm cúng và rượu trắng.
- Kẹo bánh cũng được phân chia thành 12 phần và có 1 phần to hơn cả
- Hương hoa: lọ hoa với nhiều màu sắc, các loại tiền vàng và nước trắng.
Lễ vật cúng Đức ông
Lễ vật dùng để cúng Đức Ông ( thánh sư, tiên sư, tổ sư: có chức năng truyền dạy nghề nghiệp) bao gồm:
- 1 con gà luộc chéo cánh
- 1 tô cháo lớn
- 1 tô chè lớn
- 3 đĩa xôi lớn
- 1 miếng thịt quay, một đĩa hoa quả với 5 loại quả bất kỳ, trầu, cau, rượu và đồ hàng mã
Cách sắp xếp đồ cúng
Khi sắp đặt mâm cúng thì mẹ phải tuân thủ nguyên tắc: chia thành 2 mâm, mâm trên cách mâm dưới 10 phân, bàn nhỏ hơn thì bày lễ vật cúng Đức Ông, bàn to hơn bày lễ vật cúng 12 bà Mụ. Tuân theo” Đông bình Tây quả” tức là vị trí đặt bình ở phía Đông và phía Tây đặt lễ vật.
Nghi thức cúng thôi nôi cho con trai
Sau khi lễ vật đã được bày xong xuôi thì bố mẹ sẽ thắp ba nén hương, trẻ ra trước án và khấn theo bài khấn Mụ.
Tùy từng địa phương có những bản câu khấn khác nhau về từ ngữ, tuy nhiên vẫn giữ nguyên những ý chính như kính cẩn xưng danh với các Mụ, thần phật, ngày tháng cúng, tên vợ tên chồng và con, nơi cúng là nơi ở của gia đình, lý do có nghi lễ này cuối cùng là lời cảm ơn kính cẩn trước công lao to lớn của Mụ và Đức Ông. Mong các bà Mụ và Đức Ông luôn phù hộ cho con trai.
Bài cúng đầy tháng của bé trai
Dưới đây là bài cúng đơn giản và thường được nhiều gia đình dùng nhất: “Hôm nay, cháu bé vừa tròn 1 tháng tuổi, gia đình chúng tôi bày mâm lễ vật này, cung thỉnh thập nhị mụ và và tam đức ông trước về chứng minh nhận lễ sau tiếp tục phù hộ cho cháu mạnh tay mạnh chân, mau lớn, hiền, ngoan, phù trợ cho gia đình luôn bình an và hạnh phúc.”
Nghi thức đặt tên cho con trai
Sau khi chuẩn bị lễ vật cúng khấn xong thì đến nghi thức đặt tên cho con trai. Người khấn sẽ khấn với tổ tiên tên họ đầy đủ của bé trai đã được ba mẹ đặt trước, chọn sẵn. Sau đó gieo hai đồng tiền lên đĩa, nếu 1 úp 1 ngửa thì cái tên được đặt cho con trai được chấp nhận. Nếu mà cả 2 mặt đều úp hoặc đều ngửa thì cái tên đó không được chấp nhận. Quá tam ba bận mà không được thì tốt nhất bạn nên chọn cái tên khác cho con của mình.
Kết thúc nghi lễ thì gia đình họ hàng cùng nhau ăn uống sum vầy, tán lộc, gửi những lời chúc đến cho gia đình cũng như bé trai. Mong bé luôn mạnh khỏe, hay ăn, mau lớn và lì xì cho bé để được nhiều may mắn.
Trên đây là những nghi thức cơ bản cần có trong ngày cúng đầy tháng bé trai. Bạn cũng nên tìm hiểu kỹ hơn nếu cảm thấy vẫn chưa an tâm, lo lắng và băn khoăn và muốn biết chi tiết hơn về nghi lễ để có thể chuẩn bị một cách tốt nhất cho ngày thôi nôi của con trai.
